Beý­ni öý­jük­le­ri­ni hem çal­şyp bol­jak­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy­lar

Nerw öý­jük­le­rin­de tä­ze dö­wür

Beý­ni adam­la­ryň be­den­le­rin­de iň mö­hüm we­zi­pä­ni ama­la aşyr­ýan ag­za­dyr. Äh­li duý­gy we dü­şün­jä­mi­zi do­lan­dyr­ýan beý­ni öý­jük­le­rin­de tä­ze dö­wür baş­la­jakdy­gy­nyň il­kin­ji uç­gun­jyk­la­ry dö­re­di.

ABŞ-nyň Gar­ward uni­wer­si­te­ti­niň alym­la­ry ge­çi­ren yl­my bar­lag­la­ryn­da beý­ni öý­jük­le­ri­ni hem çal­şyp bol­jak­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy­lar. Sag­dyn sy­çan­lar­da ge­çi­ren yl­my bar­lag­la­ryn­da hü­när­men­ler kä­bir has­sa­lyk­la­ryň be­jer­gi­si­niň ama­la aşy­ryp bol­jak­dy­gy­ny gör­dü­ler.

Türkmenistanda çilimkeşlige garşy göreş boýunça çäreleriň planyny tassyklady

Çilimkeşlige garşy göreş plany tassyklandy

Nazar Hudaýberdi

Türkmenistanyň prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda 2012-1016-njy ýyllar üçin çilimkeşlige garşy göreş boýunça çäreleriň planyny tassyklady. Plan 2012-nji ýylyň 6-njy ýanwarynda geçirilen giňişleýin hökümet maslahatynda tassyklandy.Hökümet maslahatynda kabul edilen “2012-2016-njy ýyllar üçin çilimkeşlige garşy göreş boýunça çäreleriň plany” bilen bagly “Neýtralnyý Turkmenistan” gazetiniň 21-nji we 26-njy ýanwar sanlarynda iki sany baş lukmanyň çykyşy çap edildi.

Türkmen Medikal 2011-njy ýyla çenly

Adamlar adatça parazitler barada gürrüň etmäge çekinýärler

Adamlar adatça parazitler barada gürrüň etmäge çekinýärler: başga adamlar bilen gürleşmeg-ä beýle-de dursun, hatda öz içiňden pikir etmek-de biraz hopukdyrýar. Şoňa görä-de, adamyň beýnisini halanmaýan maglumatdan azat etmek üçin, bu barada toslamalaryň ençemesi döreýär. Ýöne şonda-da bileniň ýagşydyr!
Giňden ýaýran toslamalara garap geçeliň.

Öýjükli telefonlaryň adamyň saglygyna täsirini öwrenmek maksady bilen derňeme işi başlandy

Öýjükli telefonyň hakyky zyýanyny 30 ýylyň dowamynda öwrenerler
Ýazan: Nury Meläýew
Geçen hepde COSMOS (Cohort Study on Mobile Communications) atly, öýjükli telefonlaryň adamyň saglygyna täsirini öwrenmek maksady bilen derňeme işi başlandy. Bu derňeme, Mobile Telecommunications and Health Research (MTHR) programmasyna laýyklykda geçirilýän, 10-30 ýylyň dowamynda amala aşyrylar we bäş ýewropa ýurdyň 250 müň ýaşaýjysyny (ýaşy 18-den 69 aralyk) öz içine alar.

Nanobölejikler birwagtda birnäçe täsir ediji serişdeleriň molekulalaryny geçirmäge ukyply

Magnitlenen nanobölejikler dermanlary eltýärler
Ýazan: Batyr BATYROW
Magnit meýdany we demir düzümli nanobölejikler dermanlary gan aýlanyş damarlaryň zeper ýeten ýerlerine elter.  Ýöne, munuň üçin ilki bilen damara poslamaýan polatdan giňeldiji guraly goýmaly.

Nar “C”, “B”, “B1” ýa­ly wi­ta­min­le­re baý­dyr

Na­ryň peý­da­sy
Dil­şat Sul­ta­no­wa,
Ga­by­gyn­dan baş­lap, dä­ne­si­ne çen­li peý­da­ly mi­we­le­riň ýe­ne bi­rem nar­dyr. Nar “C”, “B”, “B1” ýa­ly wi­ta­min­le­re baý­dyr. Onuň ga­by­gy çaý ýa­ly dem­le­nip içi­len­de, aş­ga­zan hem-de içe­ge ke­sel­le­ri­ne gar­şy örän peý­da­ly­dyr. Su­wy bol­sa böw­rek hem-de ba­gyr ke­sel­le­ri­ne gar­şy gö­reş­mek­de ula­nyl­ýar. Mun­dan baş­ga-da gan ba­sy­şy­na we ýü­rek agy­ry­la­ry­na der­man bol­ýar. Na­ryň özi bol­sa ýü­re­gi kuw­wat­lan­dyr­ýar, ba­gy­ry go­ra­ýar, süý­ji ke­se­li­ne gar­şy gö­reş­ýär.

Çi­li­mi taş­la­mak is­le­ýän­ler üçin go­wy pur­sat

Şu gün­ler­de do­wam ed­ýän ora­za gün­le­rin­de çi­lim­keş­le­riň çi­li­mi taş­la­mak­la­ry üçin iň go­wy pur­sat­dy­gy ha­bar be­ril­di. Hü­när­men­ler çi­lim­keş­le­riň bu pur­sat­dan peý­da­lan­mak­la­ry­ny ma­s­la­hat ber­ýär­ler. Bu ýo­wuz be­la­dan dyn­mak is­le­ýän ýa-da mu­nuň er­bet ta­rap­la­ry­ny du­ýup baş­lan adam­la­ryň agyz bek­läp, çi­lim­den hem ga­ça du­rup bil­jek­dik­le­ri ha­bar be­ril­di. Tür­ki­ýä­niň Sü­leý­man De­mi­rel uni­wer­si­te­ti­niň luk­man­çy­lyk fa­kul­te­ti­niň bö­lüm mü­di­ri pro­fes­sor, dok­tor Ah­met Ak­ka­ýa ora­za aýyn­da çi­lim­den ga­ça dur­ma­gy en­dik edi­nip, ora­za­dan soň­ra hem bu go­wy en­di­gi do­wam et­di­rip bol­jak­dy­gy­ny aýd­ýar.

Käbir derman ösümlikleriniň Türkmenistana introduksiýasy

P.Keljäýew
TTGM ÇÖHDMI-niň Aýrantyn goralýan tebigy ýerler laboratoriýasynyň esasy ylmy işgäri

Käbir derman ösümlikleriniň Türkmenistana introduksiýasy
Introduksiýa – bu belli bir tebigy şertlerde ösýän ösümlik görnüşiniň haýsy hem bolsa başga bir ýurda getirilmegidir. Biziň yurdumyza derman ösümliklerini getirmekligiň taryhy birnäçe asyr mundan öň başlandy. Oňa insiz ýaprakly senna ýa-da kassiýa, türkmençe ady – “senaýyl Mekke” mysal bolup biler. Ony Saud Arabystandan Türkmenistana getiripdirler. Muňa onuň türkmençe ady – Mekkeden gelen sena – şaýatlyk edýär.

Ga­ty­gyň ça­ga­la­ryň ös­me­gi üçin äh­mi­ýet­li­di­gi­ni aýd­ýarlar

Öý­de uýa­dy­lan ga­tyk has peý­da­ly
Şirin Haýydowa, HTTU-nyň talyby.
Süýt önüm­le­rin­den bo­lan ga­ty­gy ha­la­ma­ýan ýok bol­sa ge­rek. Em­ma mu­nuň sag­ly­gy­ňyz üçi­nem uly äh­mi­ýe­te eýe­di­gi­ni bil­ýä­ňiz­my? Tür­ki­ýä­niň Ak­de­niz uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my pro­fes­sor, dok­tor Se­ma Ak­man süýt we ga­ty­gyň äh­mi­ýe­ti ba­ra­da gür­rüň ber­di.
Ol öý şert­le­rin­de ba­sy­ry­lyp, uýa­dy­lan ga­ty­gyň bir­nä­çe ke­se­le, şol san­da düw­nü­ge gar­şy go­raý­jy hä­si­ýe­ti­niň bar­dy­gy­ny ha­bar ber­di. Ak­man ga­ty­gy ha­la­ma­ýan ça­ga­la­ryň ga­tyk iç­mek­le­ri­ni ga­zan­mak­la­ry üçin şe­ker, to­şap we beý­le­ki süý­ji ta­gam­la­ry goş­mak ýa­ly ýol­la­ry hem göz­le­mek­li­gi mas­la­hat ber­ýär.

Hä­zir­ki wagt­da ro­bot­lar uzak­da­ky ope­ra­tor ta­ra­pyn­dan eda­ra edil­ýär, ýö­ne alym­lar öz mak­sat­la­ry­nyň ro­bot­la­ra ope­ra­to­ra mä­täç bol­man iş­le­me­gi “öw­ret­mek­di­gi­ni” nyg­ta­ýar­lar

“EMI­LY” – ha­las edi­ji ro­bot
De­ňiz­de ýa-da um­man­da adam­la­ry gark bol­mak how­pun­dan go­ra­mak üçin in­di “EMI­LY” ro­bot­la­ry ula­ny­lar.
Ro­bot bol­sa 1,2 metr uzyn­ly­gyn­da bo­lup, ol ada­myň ýa­ny­na ba­ran­da, adam oňa ýa­py­şyp, ha­las edi­ji­le­riň hem-de luk­man­la­ryň gel­me­gi­ne ga­ra­şyp bi­ler.

Medisina ylmy mediko-demografiýa ýagdaýa, keselçiligi azaltmaga, ömrüň dowamlylygyny artdyrmagy üpjün etmäge, ýurduň ilatynyň köpeltmek

Ylmy-tehniki syýasat
Geljekde 2020-njy ýyla çenli ylym tarapyndan çözülmeli meseleler ykdysady binýady ösdürmegiň esasynda halkyň hal-ýagdaýynyň ýokary derejesini üpjün etmäge gönükdirilen durmuş syýasatyndan gelip çykýar.

Öňde goýlan maksada laýyklykda ýurdumyzda ylmy-tehniki syýasat şu esaslarda amala aşyrylar:

kiçi görnüşi hasaba alyndy. Repetegiň mör-möjekleriniň 7 görnüşi 1999-njy ýylda çapdan çykan Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizildi

Muhammetgurban ORAZOW, ekožurnalist.
REPETEK — OÜNÝÄ DEREJESINDÄKIGÖZELLIK
Repetek Döwlet biosfera goraghanasy 1927-nji ýylyň Garaşsyzlyk aýynyň 27-sinde Gündogar Garagumuň ajaýyp gara ojar tokaýlaryny hem-de onuň daş-töweregindäki meýdanlary gorap saklamak üçin döredildi. Goraghananyň wezjpesine Garagumuň çägeli çölüniň aýratyn, ÖTjboluşly iiýtgeşik ösümlik we haýwanat dünýäsini öwrenmek, goramak hem-de dikeltmek işleri girýär.