Esa­sy iý­mit­ler ça­ga­lar üçin

Kä­bir ta­gam­ly iý­mit­ler ça­ga­la­ryň iş­jeň ýa­şa­ýyş dur­muş­la­ry üçin ze­rur bo­lan äh­li za­dyň öwe­zi­ni dol­ma­ga kö­mek ed­ýär. “Hows­tuff­works.com” saý­tyn­da ýer­leş­di­ri­len ha­ba­ra gö­rä, ça­ga­la­ryň iý­mit­len­me­gin­de äh­mi­ýe­ti uly bo­lan 10 iý­mit:
1. Süý­ji ýe­ral­ma­sy: Esa­sy iý­mit çeş­me­le­ri­niň bi­ri bo­lan süý­ji ýe­ral­ma­sy­nyň ta­ga­my ju­da aja­ýyp. Bu sag­dyn hem lez­zet­li gök önüm C, A wi­ta­min­le­ri­ne, kal­siý, ka­liý we de­mi­re baý­dyr. Dün­ýä­niň iň köp ula­nyl­ýan iý­mit­le­ri­niň bi­ri bo­lan süý­ji ýe­ral­ma­sy süý­ji ke­sel­li­ler üçin hem ju­da peý­da­ly­dyr. Se­bä­bi ol gan­da­ky süý­ji­niň de­ňag­ram­ly­ly­gy­ny sak­la­ma­ga kö­mek ed­ýär.

2. Gal­la önüm­le­ri: Çö­rek­de, ka­ka­dy­lan çö­rek­ler­de we sü­le­li er­tir­lik­ler­de orun al­ýan äh­li gal­la önüm­le­ri ça­ga­la­ryň ju­da ha­la­ýan iý­mi­ti­dir. Bu azyk önüm­le­ri sin­ke, de­mi­re we B wi­ta­mi­ni­ne ju­da baý­dyr. Mun­dan baş­ga hem D wi­ta­mi­ni­dir kal­siý bi­len-de baý­laş­dy­ry­lan­dyr. Ýü­rek ke­sel­le­ri­niň öňü­ni al­mak üçin ça­ga­la­ry­ňy­za hä­zir­den tu­tuş­ly­gy­na gal­la önüm­le­rin­den taý­ýar­la­nan iý­mit­le­ri iý­di­rip baş­laň. 3. Peý­nir: Peý­nir ça­ga­lar üçin aň­ry­baş iý­mit­le­riň bi­ri­dir. Se­bä­bi ça­ga­lar peý­ni­ri ju­da ha­la­ýar. Kal­siý, pro­tein we B12 wi­ta­mi­ni­ne baý bo­lan peý­nir süň­küň ösü­şin­de ju­da äh­mi­ýet­li mi­ne­ral bo­lan fos­fo­ry hem özün­de jem­le­ýär. Mun­dan baş­ga hem ge­çi­ri­len bar­lag­lar na­har iýe­niň­den soň­ra peý­nir iý­me­giň di­şiň çüý­re­me­gi­niň öňü­ni al­ýan­dy­gy­ny ýü­ze çy­kar­dy. 4. Gatyk: Peý­nir ýa­ly gatygy hem ça­ga­la­ry­ňy­za uly hö­wes bi­len iý­di­rip bi­ler­si­ňiz. Gatyk kal­siý, pro­tein, B wi­ta­mi­ni­ni, sink we fos­fory öz düzüminde jem­le­ýär. Gatyklaryň äh­li­ görnüşine tä­ze mi­we­le­ri go­şup, has köp iý­mit taý­ýar­lap bi­ler­si­ňiz. Ýa­gy az bo­lan gatyga şo­ko­lat­ly çip­si­le­ri ýa-da sü­le ga­ryp ça­ga­la­ry­ňy­za hö­dür­le­me­gi ýat­dan çy­kar­maň! Gatygy mi­we şer­be­ti bi­len garyp, doň­du­ry­jy­da doň­du­ryp buz­gaý­mak taý­ýar­la­sa­ňyz ça­ga­la­ry­ňyz he­zil edip iýer. 5. Or­ki­nos ba­ly­gy: Gap­la­nan or­ki­nos ba­ly­gy bi­len ça­ga­la­ry­ňy­zyň pro­tein, B wi­ta­min­le­ri­ne we sin­ke bo­lan mä­täç­li­gi­ni ara­dan aý­ryp bi­ler­si­ňiz. Ome­ga 3 ýag kis­lo­ta­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän bu ba­lyk beý­ni­niň ös­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär we ýü­re­gi go­ra­ýar. Or­ki­nos ba­ly­gy­nyň dü­zü­min­de si­ma­byň kö­pdü­gi se­bäp­li ony kän iý­me­li däl­si­ňiz. Ça­ga­la­ry­ňy­za or­ki­nos ba­ly­gy­ny bu­terb­rot ýa-da iş­däa­çar bi­len bi­le­lik­de iý­di­rip bi­ler­si­ňiz. 6. Ýa­ba­ny mer­sin: Ýet­gin­jek­ler­dir ça­ga­lar üçin ýa­ba­ny mer­sin be­de­ni iň iý­mit­len­di­ri­ji azyk­la­ryň bi­ri­dir. Ka­liý, C wi­ta­mi­ni ýa­ly en­çe­me mad­da­la­ry özün­de jem­le­ýän ýa­ba­ny mer­sin her bir ça­ga­nyň iý­mit­len­me­gin­de ter­li­gi­ne iýil­me­si ze­rur bo­lan zat­la­ryň bi­ri­dir. Ta­ga­my­nyň süý­jü­di­gi üçin ça­ga­lary­y sö­ýüp iý­ýän bu mi­we­sini gatyga ýa-da sü­lä ga­ryp ça­ga­la­ry­ňy­za iý­di­rip bi­ler­si­ňiz. 7. Süýt: Kal­si­dir fos­for süň­küň sag­dyn ös­me­gi üçin ze­rur bo­lan iki mi­ne­ral­dyr. Süýt pro­tein, A wi­ta­mi­ni we mag­niý şeý­le hem süňk­le­ri­ňiz üçin peý­da­ly bo­lan beý­le­ki mi­ne­ral­la­ry özün­de jem­le­ýär. Ýag­ly süýt 2 ýa­şy­na çen­li bolan ça­ga­lar üçin peý­da­ly­dyr, em­ma ça­ga 2 ýa­şa­nyn­dan soň­ra süýt­dä­ki ýa­gyň de­re­je­si­ni azalt­ma­ly­dyr. 8. Ýu­murt­ga: Dü­zü­min­de pro­tein bar­dy­gy üçin aň­ry­baş iý­mit­le­riň bi­ri bo­lan ýu­murt­ga ju­da peý­da­ly­dyr. Ýu­murt­ga pro­tein­den baş­ga-da ça­ga­lar üçin ze­rur bo­lan wi­ta­min­ler­den we mi­ne­ral­lar­dan do­lu­dyr. Mun­dan baş­ga hem A, D, E we B to­pa­ry­na gir­ýän wi­ta­min­le­ri ag­ram­ly de­re­je­de özün­de jem­le­ýän ýu­murt­ga beý­ni­niň ýe­ri­ne ýe­tir­ýän iş­le­ri­niň ama­la aşy­ryl­ma­gyn­da uly rol oý­na­ýar.9. Sy­gyr eti: Dü­zü­min­de pro­tein, B wi­ta­mi­ni­ni, sink hem de­mir sak­la­ýan sy­gyr etinde-de ýu­murt­ga­da­ky ýa­ly beý­ni­niň ösü­şi­ni üp­jün ed­ýän mad­da­lar bar. Ýag­dyr ho­les­te­ri­niň bar­dy­gy üçin ýet­gin­jek­le­re aşa köp iý­mez­lik mas­la­hat be­ril­ýän sy­gyr eti ki­çi ýaş­ly ça­ga­la­ryň beý­ni­dir be­den ösü­şi üçin has peý­da­ly­dyr. Iý­mi­tiň de­ňag­ram­ly­ly­gy­ny sak­la­mak üçin eti ça­ga­la­ra gök önüm­ler bi­len bi­le­lik­de iý­dir­mek has peý­da­ly­dyr.

Zaman

Advertisements